Vedop, Türkiye'deki dijital vergi altyapısının temel taşlarından biri olarak kabul edilen ve birçok ticari, mali ve dış ticaret sürecini kontrol eden bir sistemdir. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından geliştirilen bu sistem; vergi beyanlarının takibi, gümrük beyannamesi doğrulama, dış ticaret işlemlerinin kontrolü ve e-ticaret platformlarına ait işlemlerin entegrasyonu gibi birçok alanda aktif olarak kullanılmaktadır.
Günümüzde özellikle gümrük beyannamesi sorgulama, ETGB kontrolü, Vedop beyanname görüntüleme ve kapama işlemleri gibi adımlar; hem mali müşavirler hem de ihracat yapan e-ticaret işletmeleri için hayati önem taşımaktadır. Bu içerikte, Vedop sistemi nedir, nasıl çalışır, ne işe yarar ve nasıl kullanılır gibi en kritik sorulara yanıt bulacaksınız.
Vedop Nedir?
Vedop (Vergi Dairesi Otomasyon Projesi), Gelir İdaresi Başkanlığı'nın (GİB) Türkiye genelindeki vergi süreçlerini dijitalleştirmek ve merkezi sistem üzerinden takip etmek amacıyla geliştirdiği bir bilgi teknolojisi altyapısıdır. Bu sistem sayesinde hem bireysel hem de kurumsal mükelleflerin vergiye ilişkin tüm bilgileri merkezi bir veri havuzunda tutulur.
İlk olarak 1998 yılında geliştirilen Vedop, zaman içerisinde büyük bir dönüşüm geçirmiş ve bugünkü modern dijital yapısına ulaşmıştır. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile koordineli çalışması sayesinde dış ticaret işlemleri de sistemin içerisine entegre edilmiştir.
Özellikle ETGB (Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi) gibi süreçlerde Vedop, malın beyanından takibine kadar birçok işlemin temelini oluşturur. Ayrıca bu sistem sayesinde; beyanname durumunu sorgulama, belge kapama ve vergi tahsilat kontrolleri de hızlı bir şekilde yapılabilmektedir.
Vedop’un Amacı ve Kapsamı
Vedop sisteminin kurulmasının ardındaki temel hedef, devletin vergi toplama süreçlerini dijitalleştirerek daha etkin ve şeffaf hâle getirmektir. Aşağıda Vedop’un amaç ve kapsamını daha net biçimde görebilirsiniz.
1. Vergi süreçlerinin dijital ortama taşınması: Tüm vergi bildirimleri ve tahsilat işlemleri online sistem üzerinden gerçekleşir.
2. Gümrük işlemlerinin merkezi veriyle eşleşmesi: İhracat veya ithalat yapılan malların beyanlarının doğruluğu kolayca sorgulanabilir.
3. E-ticaret işlemlerinin denetlenebilir hâle getirilmesi: Özellikle mikro ihracat yapan işletmelerin gönderilerine ait ETGB'ler Vedop sistemine düşerek kapama yapılabilir.
4. Beyanname takibi ve kontrolü: Mükellefler verdikleri beyannamelerin durumlarını, işleme alınıp alınmadığını sistem üzerinden görebilir.
5. Vergi kaçağının önüne geçilmesi: Tüm işlemlerin kayıt altına alınması sayesinde denetim mekanizmaları daha etkin çalışır.
6. Elektronik belge akışının sağlanması: Fiziksel evraklara ihtiyaç duyulmadan dijital ortamda tüm süreç yönetilir.
Vedop Üzerinden Gerçekleştirilebilen İşlemler
Vedop sistemi, kullanıcılarına sadece vergi takibi değil, aynı zamanda dış ticaret ve dijital beyan süreçlerinde de pek çok işlev sunar. Özellikle gümrük beyannameleri, ETGB işlemleri, beyanname kapama gibi adımlar, Vedop’un sunduğu merkezi sistem üzerinden yürütülür. Aşağıda en sık kullanılan iki işlemi detaylı biçimde inceliyoruz.
Gümrük Beyannamesi Sorgulama
İhracat veya ithalat işlemlerinde kullanılan en önemli belgelerden biri gümrük beyannamesidir. Bu belge, gönderilen ya da alınan ürünlerin resmi olarak beyan edildiğini ve vergilendirildiğini gösterir.
Vedop üzerinden yapılan gümrük beyannamesi sorgulama işlemi, hem firmaların hem de gümrük müşavirlerinin işlemlerini hızlandırır. Sisteme giriş yaptıktan sonra, beyanname numarası veya vergi kimlik numarası girilerek ilgili beyannamenin durumu, onay tarihi, kapama durumu ve diğer ayrıntıları anında görüntülenebilir.
Bu işlem özellikle malın sevkiyat sonrası yasal süreçlerinin tamamlandığını doğrulamak için kullanılır. Ayrıca, eksik veya hatalı beyanlar da bu sayede erkenden fark edilip müdahale edilebilir hâle gelir.
ETGB (Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi) Sorgulama
ETGB, 300 kg ve 15.000 Euro altındaki ihracatlar için kullanılan mikro ihracat belgesidir. E-ticaret yapan firmalar için en kritik adımlardan biri olan ETGB takibi, Vedop sistemi üzerinden yapılabilir.
Aşağıda ETGB sorgulama sürecini adım adım bulabilirsiniz:
1. Taşıyıcı firmadan ETGB numarası alınır: UPS, DHL, PTT gibi taşıyıcı firmalar, gönderim sonrası size bir ETGB numarası sağlar.
2. Vedop sistemine giriş yapılır: Vergi dairesi kullanıcı hesabınızla veya mali müşavir aracılığıyla sisteme giriş sağlanır.
3. “ETGB Sorgulama” modülü seçilir: İlgili menü üzerinden “Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi” bölümü açılır.
4. ETGB numarası girilir: Beyannameye ait numara yazılarak sistem sorgulama başlatılır.
5. Beyanname bilgileri kontrol edilir: Mal cinsi, gönderim tarihi, vergi durumu ve kapama bilgisi gibi detaylar görüntülenir.
6. Kapama işlemi için onay alınır: Gerekli belgeler tamamlandıysa e-ihracat işlemi resmi olarak tamamlanmış olur.
ETGB sorgulaması, özellikle KDV iadesi almak isteyen e-ihracat firmaları için zorunludur. Ayrıca iade sürecindeki gecikmelerin büyük çoğunluğu eksik beyanname kontrollerinden kaynaklanır.
Vedop Sorgulama Nasıl Yapılır?
Vedop üzerinden sorgulama işlemi yapmak için birkaç farklı yöntem mevcuttur. En yaygın kullanım, sistemin web tabanlı versiyonu aracılığıyla gerçekleştirilir. Mali müşavirler ya da firma yetkilileri, vergi dairesinden edindikleri kullanıcı bilgileri ile Vedop sistemine giriş yaparlar.
Giriş yapıldıktan sonra menü üzerinden “Beyanname Sorgulama”, “ETGB Sorgulama”, “Tahakkuk Bilgileri” ya da “Kapanış Bilgileri” gibi seçeneklere ulaşılır. Her modülde ilgili sorgulama kriterleri (vergi numarası, tarih aralığı, belge numarası vb.) girilerek işlem detayları listelenebilir.
Sorgulama işlemi, beyanname veya ETGB belgesinin sistemde görünüp görünmediğini, hatalı işlem olup olmadığını ve kapatılıp kapatılmadığını kontrol etmek amacıyla yapılır. Bu sayede hem beyan süreci hızlandırılır hem de eksikliklerin erken fark edilmesi sağlanır.
Vedop Kapanışı ve Çıkış İşlemleri Nasıl Yapılır?
Vedop sisteminde “kapanış” ve “çıkış” işlemleri genellikle dış ticaret ve e-ihracat yapan işletmelerin ürün gönderimlerinden sonra gerçekleştirdiği yasal bir süreçtir. Özellikle ETGB üzerinden yapılan mikro ihracat gönderilerinde, ürünün resmi olarak Türkiye gümrük sınırlarından çıktığının belgelenmesi için Vedop kapama işlemi gereklidir.
Bu işlem, ilgili beyanname numarasının sistem üzerinden doğrulanması ve ürünün fiilen çıkışının gerçekleştiğinin onaylanmasıyla tamamlanır. Kapanış yapılmadığı takdirde, gönderi resmi olarak ihracat kapsamında sayılmaz ve özellikle KDV iadesi gibi işlemler için eksik belge kabul edilir.
Kapanış işlemi genellikle gümrük müşavirleri tarafından ya da e-ihracat firmalarının mali müşavirleri tarafından gerçekleştirilir. Sistem üzerinde beyanname numarası, taşıyıcı firma bilgisi ve gönderi tarihleri girilerek işlem doğrulanır.
Vedop çıkış işlemi ise, beyan edilen gönderinin gerçekten sevk edildiğini ve sistemden düşürülmeye hazır hâle geldiğini ifade eder. Yani kapanış, sistemdeki beyanın resmi olarak “tamamlandığını” gösteren adımdır.
Vedop Beyanname İşlemleri
Vedop sistemi üzerinde en sık yapılan işlemlerden biri de beyanname yönetimidir. Vergi, gümrük veya ihracat beyanı yapmak isteyen kullanıcılar bu süreci sistem üzerinden yürütürler. Aşağıda beyanname işlemlerinin temel adımlarını bulabilirsiniz:
- Beyanname Oluşturma: Vergi ya da dış ticaret işlemlerine ilişkin beyannameler elektronik olarak hazırlanır ve Vedop’a yüklenir.
- Beyanname Onayı: Oluşturulan beyanname yetkili kullanıcı (mükellef veya mali müşavir) tarafından onaylanır.
- Sistem Üzerinden Gönderim: Onaylanan belge, GİB veya Gümrük ve Ticaret Bakanlığı sistemine aktarılır.
- Beyanname Sorgulama: İlgili tarih ve belge numarası ile beyanın durumu kontrol edilir. Hatalı kayıt varsa sistem uyarı verir.
- Kapanış: İşlem tamamlandığında beyannamenin durumu “kapandı” olarak görünür.
Bu işlemler doğru ve eksiksiz yapıldığında hem vergi avantajları hem de ihracat teşviklerinden eksiksiz faydalanmak mümkün olur.
e-Ticaret İşletmeleri Neden Vedop Kullanmalı?
Dijitalleşmenin hız kazandığı 2025 itibarıyla e-ticaret yapan firmalar için Vedop, yalnızca bir devlet sistemi değil aynı zamanda ihracat süreçlerinin yasal güvencesidir. Özellikle mikro ihracat yapan işletmeler, ürünlerini ETGB ile yurt dışına gönderdiklerinde bu işlemleri Vedop üzerinden belgelemek zorundadır.
Vedop kullanımı sayesinde e-ticaret işletmeleri şunları elde eder:
Gönderilerinin resmi olarak ihracat statüsüne alınması
KDV iadesi gibi vergi avantajlarından yararlanma
İşlem takibi ve belgelendirme kolaylığı
Mali müşavirlerle sistem üzerinden entegre çalışma
Gümrük ve Gelir İdaresi denetimlerinde hazır veri sunumu
Bu nedenlerle hem küçük girişimler hem de büyük ölçekli pazaryeri satıcıları için Vedop, dijital ticaretin ayrılmaz bir parçası hâline gelmiştir.
Vedop Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
1. Beyanname “AZO” durumu nedir?
AZO, “Aktarma Zorunluluğu Olan” beyannameler için kullanılan bir koddur. Bu durumda, beyan edilen ürün veya hizmet başka bir kurumun onayına tabidir. Örneğin, gümrük beyannamesi girilmiş bir ihracatın, taşıyıcı firma tarafından sisteme işlenmediği durumlarda beyanname “AZO” statüsünde görünür. Bu da işlemin henüz tamamlanmadığını gösterir.
2. Vedop kapatma nedir, neden yapılır?
Vedop kapatma, beyan edilen ihracat işleminin tüm süreçlerinin tamamlandığını ve gümrük tarafından onaylandığını belgeleyen dijital bir işlemdir. Kapanış yapılmadığında işlem resmiyet kazanmaz. Bu nedenle KDV iadesi, teşvik başvurusu gibi haklardan yararlanmak isteyen firmalar için Vedop kapatma işlemi zorunludur.
3. Vedop şifresi nasıl alınır?
Vedop sistemine giriş yapmak isteyen kişi ya da firmalar, bağlı bulundukları vergi dairesine başvurarak kullanıcı adı ve şifre talebinde bulunabilir. Bu genellikle firma yetkilisi ya da mali müşavir tarafından yapılır. Şifre bilgileri güvenlik nedeniyle yalnızca kayıtlı iletişim kanallarına gönderilir.
4. ETGB sorgulamada hata alıyorum, neden?
ETGB sorgulamalarında en sık karşılaşılan hata, taşıyıcı firma tarafından sistem girişinin yapılmamış olmasıdır. ETGB numarası henüz Gümrük sistemine yüklenmediyse Vedop bunu görüntüleyemez. Ayrıca yanlış ETGB numarası girilmesi veya sistemsel gecikmeler de hata mesajlarına neden olabilir. Bu durumda taşıyıcı firma ile iletişime geçilmelidir.
