Marj Nedir?
Marj, bir ürün ya da hizmetin satış fiyatı ile maliyeti arasındaki farkı ifade eder ve genellikle yüzdelik (%) olarak hesaplanır. İşletmelerin kârlılık düzeyini belirlemek için kullanılan bu kavram, fiyatlandırma stratejisinden pazarlama bütçelerine kadar birçok alanı doğrudan etkiler.
Basitçe ifade etmek gerekirse Marj = (Satış Fiyatı - Maliyet) / Satış Fiyatı x 100
Bu formül, bir satıştan elde edilen brüt kârın satış fiyatına oranını verir. Marj ne kadar yüksekse, işletme o kadar fazla kâr elde eder.
Marj Türleri Nelerdir?
Brüt Marj
Brüt marj, satıştan elde edilen gelirin, ürünün doğrudan maliyetleri (COGS) çıkarıldıktan sonra kalan kısmıdır. Bu değer genellikle ürün bazında değerlendirilir.
Net Marj
Net marj, işletmenin tüm giderleri (personel maaşları, kira, pazarlama, vergi vb.) düşüldükten sonra kalan kâr oranıdır. Gerçek kârlılığı ortaya koyar.
İşlem Marjı (Operating Margin)
İşletme faaliyetlerinden elde edilen kazancın, toplam gelire oranıdır. İşletme verimliliğini ölçmek için kullanılır.
Marj E-Ticarette Neden Önemlidir?
E-ticarette rekabetin yoğun olması, kârlılık hesaplarını daha hassas hâle getirir. Ürün başına düşük marjlarla satış yapılırken, kargo, komisyon, reklam gibi ek maliyetler hesaba katılmadığında işletmeler zarar edebilir. Marj, sadece bir matematiksel oran değil, işletmenin sürdürülebilirliğini etkileyen temel stratejik bir göstergedir.
E-Ticarette Kar Marjı Nasıl Hesaplanır?
E-ticaret sitelerinde kâr marjı hesaplamak için genellikle aşağıdaki formül kullanılır.
Kâr Marjı (%) = [(Satış Fiyatı – Maliyet) / Satış Fiyatı] x 100
Örnek Hesaplama: 100 TL’ye alınan bir ürün, 150 TL’ye satıldığında (150 – 100) / 150 = 0,333 = %33.3 kâr marjı
Bu formül, her ürün için ayrı ayrı kullanılabilir. Ancak doğru bir hesaplama için tüm giderlerin dikkate alınması gerekir.
Maliyet Kalemleri Neler Olabilir?
Ürün alış fiyatı
Kargo gideri
Komisyon oranı (örn. Trendyol, Hepsiburada)
Paketleme ve ambalaj
Depolama masrafları (varsa)
Reklam ve pazarlama harcamaları
Bu kalemler toplam maliyeti etkilediği için doğru marj analizi yapmak adına tüm giderler göz önünde bulundurulmalıdır.
E-Ticarette Kârlılığı Artırmak İçin Marj Stratejileri
Doğru Fiyatlandırma
Ürünün hedef kitleye hitap etmesi ve rakiplerle rekabet edebilir düzeyde olması gerekir. Fiyatlandırma yapılırken marj oranı belirlenmeli, aynı zamanda müşteri psikolojisi ve algısı da göz önüne alınmalıdır.
Ürün Başına Kâr Takibi
Satış sonrası her ürün için ayrı ayrı brüt ve net marj hesaplaması yaparak hangi ürünlerin daha çok kazandırdığı belirlenmelidir. Böylece stok ve kampanya planlaması daha verimli yapılabilir.
Entegrasyon Kullanarak Otomatik Takip
Sopyo gibi e-ticaret entegrasyon sistemleri sayesinde, ürün alış fiyatı, satış fiyatı, kargo ve komisyonlar sistemde tanımlanarak her satıştan sonra otomatik olarak kârlılık raporları oluşturulabilir.
Marj ve İndirim Kampanyaları Arasındaki Denge
İndirim kampanyaları, kısa vadede satışları artırsa da uzun vadede düşük marjlarla zarar etme riski doğurabilir. Kampanya öncesi marj hesaplaması yapılarak minimum kâr sınırı belirlenmelidir. Özellikle komisyon ve reklam giderleri yüksek olan platformlarda yapılan indirimler, ürün başına zarar anlamına gelebilir.
Kampanya öncesi şu sorular sorulmalı;
İndirim sonrası hâlâ pozitif marj kalıyor mu?
İndirim oranı, hedeflenen satış artışını karşılıyor mu?
Kampanya dönüşüm oranı ile kârlılık dengeli mi?
Bu sorulara verilecek yanıtlarla, hem görünürlük kazanılır hem de zarar etmeden kampanya yönetimi sağlanabilir.
E-Ticarette Marj Takibi İçin Kullanılabilecek Araçlar
Etkili marj takibi için bazı yazılımlar ve araçlar oldukça faydalıdır.
Sopyo: Ürün, sipariş ve fiyat entegrasyonu ile maliyet analizi ve kâr hesaplamalarını otomatikleştirir.
Excel / Google Sheets: Küçük ölçekli girişimciler için özel hazırlanmış formüllü marj hesaplama tabloları kullanılabilir.
Ticari yazılımlar (Logo, Mikro, vs.): Orta ve büyük ölçekli firmalar için detaylı muhasebe ve raporlama desteği sunar.
